Teknolojik gelişim üretim tarzını, tüketim örüntülerini ve daha genelinde toplumsal ilişkileri belirleyen önemli unsurlardan biri olarak kavranır. Bu tek yanlı görüş, teknolojinin aynı zamanda toplumsal ilişkilere içkin bir sonuç olduğunu gözden kaçırır. Teknolojinin yalnızca girdileri çıktıya dönüştüren, iletişimi kolaylaştıran, hızımızı artıran bir ara istasyon olmadığı açık. Geliştirildiği ve uygulandığı alanlar, hangi amaçla ne şekilde seferber edildiği de teknolojiyi de onu çevreleyen ilişkiler bütününün bir parçası haline getirir.
Son dönemde başını bilişim ve yapay zeka araştırmalarının çektiği teknolojik sıçrama, sınıf mücadelesine ve gelecek topluma dair tahayyülümüzde belli eğilimlerin oluşmasına yol açtı. Kimisi akıllı robotlar sayesinde sömürü ve emek kavramlarının önemini giderek yitireceğine inanıp, teknolojik iyimserliğe doğru yelken açarken, kimisi de egemenlerin elindeki teknolojik silahların mücadeleyi kazanmayı imkânsız kıldığını düşünüp, ricat etmeyi seçiyor.
Bu noktadan hareketle, yedinci dosyamızı teknolojik gelişimin getirdiği yeniliklere, sınıf mücadelesinde ve sosyalizm düşüncesindeki yansımalarına ayırıyoruz. Sosyalizm ve Teknoloji başlıklı bu dosyamızda, gerek geçmiş sosyalizm deneyimlerinde teknolojinin oynadığı role, gerek de yirmi birinci yüzyıl sosyalizmi açısından mevcut teknolojilerin yarattığı fırsatlara ve zorluklara eğiliyoruz.
Aşağıda önerdiğimiz başlıklar ve buna sizin ekleyeceğiniz yeni sorularla zengin bir dosya oluşturmayı umuyoruz:
- Yapay zeka, makine öğrenmesi, robotlu üretim ve Sanayi 4.0 kapitalist topluma ne tür eğilimleri ve çelişkileri beraberinde getiriyor ve sosyalizm tahayyülüne dair neler vaat ediyor?
- Bu teknolojiler ‘planlı ekonomi – piyasa sosyalizmi’ tartışması bağlamında bir önem arz ediyor mu?
- Üretici güçlerin verili bir düzeyi farklı üretim ilişkileri içine yerleştirildiğinde sosyalizmi verir mi? Yirmi birinci yüzyılda sosyalizm için ‘üretim ilişkileri – üretici güçler’ etkileşimi neler düşündürüyor?
- Yirminci yüzyıl sosyalizmi, teknolojinin toplumsal tarihine nasıl bir not düştü?
- Teknoloji, sınıf savaşımı ve özneleşme süreçleri açısından nasıl bir noktada duruyor?
- Sermaye, teknolojiyi işçilere karşı bir sınıf savaşımı aracı olarak nasıl kullanıyor?
- Gözetim teknolojileri, veri akışının kontrolü ve merkezileşmesi sermaye elinde nasıl bir araca dönüşüyor? Sınıf savaşımında sermayeyenin elini güçlendiren bu unsurlar aynı zamanda onun zayıflığına dönüştürülebilir mi?
- Yapay (ve genel) zeka, akıllı robotlar, genetik modifikasyon, vs. ne tür politik ve etik sorunları beraberinde getiriyor?
Son yazı gönderme tarihi: Türkçe yazılar için 29 Şubat 2020, yabancı dilde yazılar için ise (çeviri süresi de gözetilerek) 15 Şubat 2020.
Dosya yayın tarihi: 15 Mart 2020.
Hazırlayacağınız makalelerde temel perspektif, kaynakça ve referanslar için Abstrakt Dergi’nin yayın politikasını ve yazım kurallarını (http://www.abstraktdergi.net/yazarlara/) esas alırsanız memnun oluruz.
Katkılarınızı bekliyoruz.
E-posta: abstraktdergi@gmail.com
Dosya editörü: Güney Işıkara