Tekrar Merhaba!
İlk dosyamızda “Komünizm mi yoksa Komünalizm mi?” diye sorup, komünizm diye cevaplamıştık. 2. dosyamızda da (bir hayli geç de olsa) “Komünizmin Güncelliği”ni ele aldık.
Komünizmin güncelliği üzerine konuşmak bir yönü ile sosyalizm deneyimleri hakkındaki kimi tartışmalara dair bir zemin temizliği yapmayı gerektiriyor. Alp Altınörs, Salı Pazarı ve Dünya Pazarı yazısında 1991’de SSCB’de yıkılanın sosyalizm değil, pazar sosyalizmi olduğunu söyleyerek bu temizliğe dair tarihsel ve kavramsal bir adım atıyor. Güney Işıkara ise Sosyalist Ekonomide Hesaplama -1: Liberal İdeolojinin Tutarsızlığı yazısında planlı bir ekonominin mümkün olmadığını söyleyen Hayek ve Mises gibi liberal ideologların anti-komünist argümanların zayıflığını gözler önüne sererken, Sosyalist Ekonomide Hesaplama -2: Pazar Sosyalizmi Yanılgısı ve Planlama yazısı ile de önce Lange ve Nove gibi yazarların savunduğu pazar sosyalizmi fikrinin geçersizliğini gösteriyor, ardından da planlı ekonominin geçmişe göre bugün hem çok daha mümkün, hem de kapitalist tahakküm karşısındaki yegane yol olduğunu savunuyor. Dosyada Hilferding’in mübadele ve planlama arasında bir üçüncü yolun neden olmayacağını anlattığı, Doğan Emrah Zıraman ve Alp Altınörs tarafından çevrilen Piyasa Toplumu ve Planlı Toplum metnini de okuyabileceksiniz.
Bu temizlikten sonra günümüze dönmekte fayda var. Venezuela’da ABD emperyalizminin boğmaya çalıştığı Chavist iktidara karşı Maduro’nun kurucu meclis seçimleri hamlesi sosyalist iktidara yeni bir alan açmıştı. Saldırı şimdilik bertaraf edilse de, ülkeyi ekonomik geriliğe mahkum eden yönetim tercihleri sorun olmaya devam ediyor. Nejat Aslan, Bolivarcı Sosyalizmin Açmazları yazısında “21. yy. Sosyalizmi” olarak kutsanan ve komünler-kooperatifler, özel sektör ve kamu üretiminden oluşan karma ekonomik modelin ideolojik ve pratik bir eleştirisini yaparak güncel olan bir sosyalist alternatife dair bir yol gösteriyor.
Dünya Komünist Hareketi bugünlerde ilginç gelişmelere şahit oluyor. Ulusal sorunlar ve sömürge sorunları farklı içerik ve biçimlerde de olsa “Bastırılanın geri dönüşü” gibi tekrar mücadelenin ve komünizmin güncelliği tartışmalarının merkezine oturuyor. İşte, Muhsin Yorulmaz’ın John Lawrence’la birlikte kaleme aldığı Emperyalist Ülkelerde Güncel Komünist Mücadele yazısı bunun neden böyle olduğunu anlamak için ideal bir değerlendirme sunuyor (Metnin İngilizcesine de şuradan ulaşılabilir). Ali Haydar Saygılı da Ulusal Sorunların Emekçi Çözüm Modeli: Sovyetik Federasyon yazısı ile ezilen uluslara “ayrılma” ya da “tek devlette özerklik” dışında programatik bir öneri sunuyor.
Azalan kâr oranları karşısında sermayenin robotlu üretim teknolojisine geçişi tartıştığı günlerdeyiz. Bu üretim modelinin yaratacağı işsizlik ve yoksullukla nasıl mücadele edileceğine dair sağda ve solda tartışılan en güncel önerilerden biri herkese yaşamsal ihtiyaçlarını sağlamaya yetecek miktarda “vatandaşlık geliri” sağlanmasını öngören sosyal politika projesi. Olcay Çelik’in bu önerinin burjuvazi için anlamını tartıştığı ve sol için politik-programatik bir gündem olamayacağını savunduğu Robotlu Üretim ve Vatandaşlık Geliri Projesinin Ekonomi Politiği yazısını da dosyamızda bulacaksınız.
Dosyamızda gündemi belirleyecek bir tartışmayı başlatmasını umduğumuz bir yazı var. İngiltereli trans aktivist Sylvia Jordan’ın abstrakt için kaleme aldığı Trans Savaşçılar Nerede? yazısı trans-marksizmin imkanını ve güncelliğini tartışıyor, trans mücadelesi ile sınıf mücadelesinin birbirini içermek zorunda olduğunu savunuyor (Metnin İngilizcesi de şurada).
Umarız dosyamız teoriyi “düşünce kulübü tartışmaları” olmaktan çıkarıp, devrimci militanın eline bir araç olarak sunabilme yönünde küçük de olsa bir katkı sunabilir.
Dosya Editörleri
Canan Kaplan
Olcay Çelik